Suy ngẫm: Ý nghĩa kết thúc truyện Tấm Cám?

Truyện Tấm Cám _ Một cách nhìn khác
(Dân trí) - Hiếm có một tác phẩm văn học nào ở ta được bàn luận nhiều và cũng bị thay đổi nhiều như truyện Tấm Cám. Nó từng được đưa vào giảng dạy trong hệ tiểu học nhưng rồi bị bỏ ra. Gần đây, nó lại trở lại ở cấp cao hơn, sách Ngữ văn lớp 10.
>> Độc giả đề xuất bỏ truyện Tấm Cám khỏi SGK
>> Sách giáo khoa sửa truyện Tấm Cám


(Minh họa: Ngọc Diệp)

Sự “tái xuất giang hồ” của truyện Tấm Cám lại một lần nữa dấy lên những cuộc bàn luận về việc sửa phần cuối câu chuyện. Trong truyện Tấm Cám của Nguyễn Đổng Chi, đoạn kết viết:

Sau khi vua cho đón Tấm về cung “… Cám thấy chị trẻ đẹp hơn xưa, sinh lòng ghen ghét, ao ước cũng được trắng, được tươi giòn như Tấm. Nó giả vờ như không biết chuyện gì, hỏi Tấm:

- Chị Tấm ơi, chị Tấm, chị dầm sương giãi nắng, đi vắng khá lâu, sao giờ chị trắng?

Tấm đáp:

- Có muốn trắng để chị giúp cho.

Cám hí hửng bằng lòng ngay. Tấm sai người đào một cái hố, bảo con Cám tụt xuống rồi sai người đem nước sôi dội vào con Cám, con Cám chết còng queo dưới hố. Tấm đem xác con Cám làm mắm gửi cho dì ghẻ, nói là quà của con gái mụ gửi biếu. Mẹ con Cám tưởng là quà của con thật, lấy làm sung sướng, ngày nào mụ cũng giở mắm ra ăn, khen lấy khen để.

Một con quạ bén hơi, bay đến đậu trên nóc nhà, nhìn xuống kêu:

- Ngon gì mà ngon, mẹ ăn thịt con, có còn xin miếng.

Mụ chửi bới quạ, xua đuổi con quạ bay đi. Đến ngày mắm gần hết, nhòm vào chĩnh, mụ mới nhìn thấy đầu lâu con mình..., uất lên, ngã vật xuống đất mà chết”.

Cách đây khoảng 20 năm cũng đã từng bùng lên cuộc tranh luận xung quanh cái kết “độc nhất, vô nhị” của truyện Tấm Cám. Nhiều ý kiến cho rằng đoạn kết của truyện quá dã man, không phù hợp với truyền thống nhân ái của dân tộc Việt Nam. Ngược lại, có ý kiến cho rằng kết như thế là hợp lý bởi chính Cám đã cùng với mẹ mình 4 lần giết chị gái (Tấm). Để không bị giết lần thứ 5, Tấm không còn cách xử lý nào khác bởi ngày nào mẹ con Cám còn sống thì sự sống của Tấm còn bị đe dọa.

Sau đó, sách giáo khoa đã bỏ truyện Tấm Cám ra khỏi chương trình. Trong truyện Tấm Cám của nhiều nhà xuất bản cũng lược bỏ đoạn này.

Gần đây, dư luận lại xôn xao xung quanh SGK lớp 10 đưa truyện Tấm Cám vào chương trình giảng dạy. Đoạn cuối được lược bỏ, sửa lại như sau: “Tấm sai quân hầu đào một cái hố sâu và đun một nồi nước sôi. Tấm bảo Cám xuống hố rồi sai quân hầu dội nước sôi vào hố. Cám chết. Mụ dì ghẻ thấy vậy cũng lăn đùng ra chết". Câu chuyện nhẹ nhàng hơn, đỡ ghê rợn hơn.

Ngày còn đi học, đọc đến đoạn Tấm làm mắm Cám gửi về cho dì ghẻ, tôi rất hả hê, khoái chí.

Rồi lớn lên, tôi thấy chuyện đó thật ghê rợn. Người chị dùng nước sôi để giết em gái cùng cha khác mẹ của mình đã là hành động độc ác đến man rợ nhưng sau đó còn làm mắm để gửi về cho người mẹ thì sự độc ác đến ghê sợ… Việc cắt bỏ đoạn kết là hợp lý.

Nhưng giờ đây, tôi lại suy nghĩ khác. Câu chuyện Tấm Cám đã tồn tại vượt qua thời gian như vậy không thể là không có lý. Vậy thì vì sao dân tộc Việt Nam với truyền thống nhân ái, nhân văn lại chấp nhận cái đoạn kết miêu tả sự độc ác ghê rợn đến như vậy? Thông điệp của cha ông gửi lại cho chúng ta là gì? Phải chăng chúng ta chưa hiểu của tiền nhân?

Theo tôi, ở đây tồn tại hai nhân vật Tấm ở hai thời điểm khác nhau. Một cô Tấm dịu hiền thủa hàn vi và bà hoàng hậu Tấm độc ác khi có quyền lực. Vì sao một cô Tấm mồ côi, lam lũ nhưng yêu em, thương cha, tin tưởng dì ghẻ, một con người giàu lòng nhân ái, yêu thương nhưng khi thành hoàng hậu đã trở nên độc ác đến ghê sợ như vậy? Phải chăng chính bởi Tấm, một cô thôn nữ nghèo, không được ăn học tức là chưa được trang bị tri thức để làm người quyền quý bỗng dưng trở thành hoàng hậu nhờ sự trợ giúp của hư vô chính là cội nguồn của những hành vi độc ác của Tấm sau này?

Quyền lực rất dễ làm nhân tâm tha hóa hay nói cách khác, đó là sự tha hóa nhân tâm khi có quyền lực. Sự ngu dốt cộng với quyền lực sẽ đẻ ra tội ác ghê rợn. Điều đó đã hơn một lần xảy ra trong lịch sử.

Phải chăng đó chính là thông điệp mà tổ tiên muốn gửi đến cho chúng ta hôm nay?

Hiện nay đang tồn tại hai quan điểm. Một là không đưa vào chương trình giảng dạy phổ thông. Hai là sửa, bỏ đoạn cuối. Theo tôi, cả hai cách làm trên đều ấu trĩ. Hãy để cốt truyện như nó đã từng tồn tại. Có điều, khi giảng dạy, cần phải phân tích sâu sắc sự tha hóa của nhân vật Tấm để từ đó, rút ra bài học về sự tha hóa bởi quyền lực của con người.

Bùi Hoàng Tám
------------------------


193 bình luận
Gửi bình luận 1 - Long Vân - Nam - 22 tuổi - Từ Hà Nội - 08:14 08-11-2011Vật chất sinh ra ý thức. Các Mác đã nói thế còn gì. Theo tôi thì nên giữ nguyên cốt truyện như nguyên bản của nó. Thay vì chỉnh sửa nội dung làm cho tam sao thất bản thì các nhà giáo hãy phân tích cho học sinh hiểu được hết các khía cạnh của câu truyện, từ đó mà rút ra được những bài học cho chính bản thân mình. Đó cũng là 1 cách giáo dục vậy.
----------
2 - Nguyễn ngọc Quang - Nam - 23 tuổi - Từ Hưng Yên - 08:16 08-11-2011Tôi xin đồng ý vói quan điểm của tác giả Bùi Hoàng Tám
---------
3 - Hoa Nhược Hàn - Nữ - 23 tuổi - Từ Tp.Hồ Chí Minh - 08:19 08-11-2011Bao nhiêu đứa trẻ luôn nghĩ nằm lòng "cô Tấm" là 1 người tốt, vậy với cách nói của bạn mình thấy nó đã làm mất đi hình ảnh đó. Sao bạn không nghĩ mẹ con của Cám đã nhiều lần giết hại Tấm, chịu hậu quả như thế là luật nhân quả??? Ở thời đại bây giờ, nếu bạn bị đối xử như Tấm bạn sẽ làm như thế nào? Có tha thứ cho người ta được hay không??? Theo mình nghĩ nếu muốn sửa lại kết của truyện thì hãy để giống như Thạch Sanh Lý Thông, mẹ con Cám bị sét đánh - làm chuyện ác thì sẽ bị quả báo
4 - Hoàng Trung - Nam - 54 tuổi - Từ Bắc Giang - 08:24 08-11-2011- Trong tác phẩm ca khúc" Tình yêu bên bờ sông quan họ" có đoạn " Em là cô tấm thảo hiền...." nếu không có câu truyện Tấm Cám Nhạc sỹ sẽ lấy nhân vật nào để gép cho một tình yêu đẹp bên dòng sông Cầu...
5 - nguyen anh hao - Nam - 47 tuổi - Từ Hà Nội - 08:24 08-11-2011Đồng tình với ý kiến của bạn Tám.Không có gì vô lý mà trường tồn với thời gian,chẳng qua chúng ta không tìm thấy chân lý trong những điều tưởng như vô lý mà thôi.
6 - QuangMinh - Nam - 32 tuổi - Từ Hải Phòng - 08:25 08-11-2011Nên bỏ hẳn truyện này ra khỏi sách giáo khoa, bởi vì:
1- Còn rất nhiều truyện khác có ý nghĩa hơn
 2- Tội ác lại chồng chất lên tội ác, Cám thực ra rất đáng thương...Người chủ mưu(mẹ Cám) lại không bị trừng phạt theo đúng pháp luật (không bị xử) nên cũng chẳng biết tội lỗi của mình là gì.
3- Tội ác kinh khủng nhất trong truyện lại do Tấm gây ra, và khi kết thúc Tấm vẫn sống ngoài vòng pháp luật. Tội ác sẽ sống mãi mãi.....
-------------------
7 - hồđức tài - Nam - 22 tuổi - Từ Tp.Hồ Chí Minh - 08:25 08-11-2011Hay lắm. đồng tình với tác giả.1 tác phẩm văn học sâu sắc nhất là ở đoạn kết, đừng quá đề cao hình tượng cô tấm đã ăn sâu vào con người viêt nam.
------------------
8 - Nguyễn Văn Tùng - Nam - 27 tuổi - Từ Thanh Hóa - 08:26 08-11-2011Bùi Hoàng Tám viết đoạn kết rất hay. Đúng là như thế hãy để chuyện tấm cám tồn tại nguyên bản không sửa. Có điều người đọc, người học phải có cái nhìn sâu và rộng hơn. Có thể tác giả đã có cái nhìn về sự phát triển tâm lý của nhân vật khi có được sự sung sướng và quyền lực nhưng tác giả lại chưa thể thể hiện trong câu chuyện để cho người đọc nhận ra, để đến bây giờ mới có những tranh luận về câu truyện Tấm Cám này.
----------------------
9 - Duc Vu - Nam - 34 tuổi - Từ Hà Nội - 08:26 08-11-2011Theo tôi thì nên bỏ hẳn truyện Tấm Cám ra khỏi chương trình SGK
---------------
10 - hạ quân tường - Nam - 21 tuổi - Từ Hà Nội - 08:28 08-11-2011Khi con người có quyền lực, thì có thể biến từ 1 người chân chất,tốt bụng và hiền lành thành 1 người tàn ác Nhưng nó phải cần thời gian để có thể như thế. Chứ ko phải,đột nhiên có quyền lực ,có thể tàn ác ngay. Trong khi tấm vốn dĩ có trái tim nhân hậu. Vì thế 1 nửa đồng tình với bài viết,nửa không. Theo tôi, ý kiến của bạn cũng ấu trí!